Hướng dẫn cách lựa chọn thiết bị, vật liệu và trang bị bảo hộ trong hàn que

Cách lựa chọn nguồn điện hàn:

Việc lựa chọn công suất của nguồn hàn (máy hàn) có phụ thuộc vào đường kính que hàn mà bạn đang hoặc sẽ sử dụng. Các máy hàn que có cường độ dòng hàn  400A với chu kì tải 60% có thể hàn được que hàn đường kính đến 6mm.

Những xưởng lớn thường xuyên sử dụng các que hàn có đường kính 5 - 6mm thì nên đầu tư máy hàn có cường độ dòng 400A. Còn với công việc chủ yếu là hàn các tấm mỏng thì chỉ cần máy hàn cỡ dòng 200 - 250A vì đường kính que hàn tối đa áp dụng chỉ ở mức 3.2 hoặc 4mm. Trên lý thuyết, hàn hồ quang tay có thể áp dụng nguồn điện hàn cho dòng một chiều lẫn xoay chiều. Thực tế, nguồn một chiều lại thích hợp cho hàn hầu hết các loại que hàn và kim loại hơn là nguồn xoay chiều. Do đó, trước khi lựa chọn nguồn một chiều hay xoay chiều bạn phải dựa trên cơ sở kim loại bạ sẽ hàn và loại que sử dụng. Nhà sản xuất que hàn cũng đã ghi chỉ dẫn trên nhãn hộp que hàn.

Cần cân nhắc các yếu tố sau để lựa chọn nguồn một chiều hoặc xoay chiều:

- Hầu như tất cả que hàn đều dùng được với máy một chiều. Trong khi đó, một số loại que hàn kim loại màu và thép bazo cho dòng hồ quang không ổn định khi hàn với máy xoay chiều. Các que hàn dùng được trên máy xoay chiều phải chứa thêm thành phần giúp ổn định hồ quang trong lớp vỏ bọc.

- Các que hàn đường kính nhỏ thích hợp với máy một chiều hơn là máy xoay chiều về khả năng gây lẫn duy trì hồ quang ổn định. 

- Việc duy trì hồ quang ngắn đối với máy một chiều dễ hơn là xoay chiều (trừ các loại que hàn có chứa bột sắt).

- Máy hàn một chiều giúp dễ dàng thao tác với các tư thế hàn đứng và hàn trần hơn máy hàn xoay chiều(vì khả năng  dùy trì hồ quang ổn định cả khi cường độ dòng hàn thấp).

- Vì dòng hàn đổi cực liên tục trong quá trình hàn nên cực hàn đối với máy hàn xoay chiều không mấy quan trọng. Còn với máy hàn một chiều, cực thuận (qua hàn nối cực âm) dùng để hàn mọi loại thép (trừ que bazo ít hidro), nhưng không áp dụng cho tất cả kim loại màu. Nhiệt của hồ quang tập trung nhiều ở que hàn khi hàn với cực thuận. Do đó, so với dùng cực nghịch (que hàn nối với cực dương) thì tốc độ chảy và đắp cao hơn, nên cho phép hàn nhanh hơn và vật hàn ít bị biến dạng.

Khi hàn que hàn bazo ít hidro và hầu hết các kim loại màu thường dùng cực nghịch cho phép độ ngấu tối đa. Do đó, cực nghịch sẽ phù hợp để hàn các đường hàn chân có tấm lót và cho cả hàn đứng cũng như hàn trần. 

- Nguồn hàn một chiều tương ứng với hiện tượng hồ quang thỏi lệch, nhất là tại các góc, vị trí gần cuối đường hàn hoặc tại các kết cấu phức tạp nhiều chi tiết nối với nhau, dặc biệt là gá lắp kém. Hiện tượng lệch hồ quang cũng dễ gây ra do cường độ dòng hàn lớn. Sự thổi lệch hồ quang không gây ra bởi nguồn hàn xoay chiều. 

- Khi hàn bằng nguồn một chiều lẫn xoay chiều, sự giảm điện áp hàn gây ra do dùng dây cáp hàn dài là vấn đề cũng cần được quan tâm. Cáp hàn dài quá mức có thể dẫn đến nguồn quá tải và hồ quang bị yếu. Tại nơi có khoảng cách đáng kể giữa nguồn hàn và vị trí hàn (như các xưởng đóng tàu) ta nên dùng nguồn hàn xoay chiều. Lưu ý trong quá trình hàn không nên để cáp hàn bị cuộn lại quá nhiều vì cảm ứng có thể gây giảm công suất nguồn và quá tải biến áp hàn. Hạn chế chiều dài cáp hàn đến mức tối thiểu nhất có thể. 

- Trong kỹ thuật hàn tấm mỏng, nguồn hàn một chiều phù hợp hơn là nguồn hàn xoay chiều. Dòng một chiều cực thuận giúp giảm tối thiểu hiện tượng cháy, thủng nhờ độ sâu ngấu nhỏ.

Các trang bị hàn phụ trợ:

Tuy hàn hồ quang không đòi hỏi quá phức tạp về trang thiết bị nhưng phải có một số phụ kiện cần thiết như:

- 1 đôi dây cáp hàn (3m x 2)

- Bộ kiềm hàn có tay cầm cách nhiệt và cách điện. 

-(Kẹp mát) nối với dây nguội để đấu nối vào vật hàn.

- Búa gõ xỉ và bàn chải sắt.

- Mặt nạ hàn, kính màu.

- Ngoài ra còn cần phải trang bị thêm bảo hộ lao động: quần áo bảo hộ vải dày, găng tay, tạp dề chống nhiệt hồ quang, kim loại và xỉ bắn tóe ra khi hàn. Thợ khi làm việc tư thế hàn trần sẽ cần thêm tấm che vai, che chân bằng da hoặc các vật liệu chống lửa, mũ bảo hộ.

Chuẩn bị kìm hàn: